Ook in het onderwijs worden proefdieren gebruikt, bijvoorbeeld bij biomedische opleidingen en de opleiding voor dierenarts in het hoger onderwijs. In het mbo en hbo worden studenten opgeleid tot verzorger van proefdieren of biotechnicus.
Hoewel het hier niet om grote aantallen proefdieren gaat, is het belangrijk ook hiervoor alternatieven te ontwikkelen en in te zetten. En om studenten te leren welke proefdiervrije onderzoeksmodellen er zijn en hoe ze die kunnen toepassen.
Ook zijn er steeds meer studenten en jonge professionals die zich inzetten voor onderwijs en onderzoek zonder proefdieren zoals Young TPI en InterNICHE. Onderwijs is een drijvende kracht in de transitie naar proefdiervrije innovaties.
Oefenen zonder proefdieren
Studenten diergeneeskunde moeten kennis opdoen over de dieren die ze gaan behandelen. Daar worden ook proefdieren voor gebruikt waarvoor onderwijsinstellingen vergunningen moeten aanvragen. Gelukkig zijn er steeds meer alternatieven zoals (virtuele) modellen en plastinaten.
Voorbeelden:
Studenten diergeneeskunde gebruiken plastinaten, speciale 3D diermodellen, om te leren hoe dieren er van binnen uitzien. Overleden (huis)dieren die gedoneerd zijn door hun baasje, worden geconserveerd door het inspuiten van siliconen. Op deze manier kunnen deze levensechte 3D diermodellen jarenlang gebruikt worden in de opleiding diergeneeskunde.
Wat als je een dier kunt onderzoeken zonder het ooit aan te raken? Met behulp van 3D-technologie en een Mixed Reality-bril transformeert de Universiteit Utrecht het veterinair onderwijs naar een interactieve, driedimensionale ervaring. En dat is goed nieuws op het gebied van dierenwelzijn.
Het oefenen van het rectaal opvoelen op een robot kunstpaard, voordat je met echte paarden aan de slag gaat: dat kan sinds dit voorjaar bij de Universiteitskliniek voor Paarden.
Deze PVC-Rat is ontwikkeld om vaardigheden in microchirurgie onder de knie te krijgen en is een voorbeeld van de vervanging van levende dieren, een van de belangrijkste doelen van deze stichting.
De faculteit Diergeneeskunde in Utrecht ontwikkelde een nagemaakte koeienromp waarop studenten kunnen oefenen met intern onderzoek van koeien via de anus. De romp kreeg de naam Sensa-koe. Zo leren studenten deze moeilijke techniek zonder dieren maar met de Sensa-koe.
Onderwijs in proefdiervrije innovaties
Zowel in het hoger onderwijs als in hbo- en mbo-opleidingen krijgt kennis over proefdiervrije modellen steeds vaker een plek. Met deze kennis kunnen onderzoekers de keus maken voor het proefdiervrije model dat past bij de onderzoeksvraag. En de nieuwe generatie biotechnici doen kennis op om in de praktijk te werken met proefdiervrije innovaties.
Voorbeelden:
De Global Education Hub voor proefdiervrij onderwijs is een initiatief van TPI Utrecht en PETA UK voor de uitwisseling en co-creatie van educatieve middelen. De hub streeft naar het bevorderen van proefdiervrij onderwijs en onderwijs over proefdiervrije onderzoeksmethoden.
De Hogeschool Utrecht biedt binnen de opleiding Master Innovatie in Zorg en Welzijn studenten de mogelijkheid om zich te specialiseren tot verandermanager in dierproef(vrije) innovaties. Daar is steeds meer behoefte aan nu meer en meer onderzoek gedaan wordt met proefdiervrije innovaties.
Het voornaamste doel van deze cursus is om kritisch denken te ontwikkelen voor de keuze, creatie, ontwikkeling, validatie en gebruik van alternatieven voor dierproeven.
In deze digitale gastles vertellen Jan-Bas Prins (LUMC/the Francis Crick Institute), Frank Staal (LUMC) en Debby Weijers (Stichting Proefdiervrij) je over het gebruik van dieren in wetenschappelijk onderzoek: wanneer wel en wanneer niet, over wetten en regels en het streven om toe te werken naar zo min mogelijk of geen dierproeven via een transitie naar proefdiervrije innovatie.
Ook in Europa zijn er kansen voor jonge professionals om meer te leren over NAMs (New Approach methods). Het Joint Research Centre (een initiatief van de European Science Hub) organiseert jaarlijks de JRC Summer School on non-animal-approaches in science.
