Nieuwsbrief Transitie Proefdiervrije Innovatie nr. 7

Dierstudies vormen de gangbare aanpak voor de veiligheidsbeoordeling van voedsel- en diervoedercomponenten. Er wordt gestreefd naar proefdiervrije innovatie van deze aanpak door gebruik van zogeheten New Approach Methodologies (NAMs); deze zijn doorgaans gericht op (moleculaire) mechanismen en kinetiek relevant voor de mens. Ook kunnen NAMs inzicht geven in gevoelige populaties. De Europese Autoriteit voor voedselveiligheid (EFSA) heeft daarom een routekaart laten ontwikkelen voor de implementatie van NAMs bij de beoordeling van voedselveiligheid. De auteurs doen voorstellen voor concrete activiteiten in wetenschappelijke gebieden die nauw met elkaar verbonden zijn, zoals ontwikkeling van zogenaamde Adverse Outcome Pathways (AOPs), Organ-on-chip technologie en nieuwe concepten voor de beoordeling van gezondheidsrisico’s voor de mens. Ook wordt voorgesteld om een online forum in te richten waarin ervaringen met toepassing van nieuwe benaderingen en concepten worden gedeeld. De auteurs, waaronder TPI-partner RIVM, denkt dat dit forum impact kan hebben op de acceptatie en daadwerkelijk gebruik van NAMs voor de beoordeling van voedselveiligheid.

Lees de roadmap hier

Het 3Rs-Centre stimuleert de ontwikkeling, toepassing en acceptatie van methoden die proefdieren Vervangen, Verminderen en Verfijnen en adviseert hierover de Instantie voor Dierenwelzijn van de Universiteit en het Universitair Medisch Centrum in Utrecht. Het 3Rs-Centre faciliteert onderwijs en onderzoek door informatie te verschaffen en advies te geven en het heeft relevante databases in beheer. Jeffrey Bajramovic is sinds 1 juli jl. het nieuwe hoofd van dit 3Rs-Centre. “Ik ben ontzettend enthousiast over alle proefdiervrije innovaties die het onderzoeklandschap in beweging brengen en voel me op m’n plaats in de progressieve Utrechtse omgeving.”
Veel succes op je nieuwe werkplek Jeffrey!

Het aantal dierproeven van de Universiteit Utrecht en het UMC Utrecht is dit jaar nagenoeg gelijk gebleven, van 20.433 in 2020 naar 20.576 in 2021. Dit blijkt uit het gezamenlijke Jaarverslag Dierproeven 2021

ECVAM, het referentielaboratorium voor alternatieven voor dierproeven in de EU, voerde een studie uit om de stand van de techniek te beoordelen van geavanceerde niet-dierlijke modellen die worden gebruikt voor het testen van immunogeniciteit in producten voor cel- en gentherapie (ATMPs). Dit testen van immunogeniciteit is een belangrijke stap in de ontwikkeling van deze producten, omdat ze zich richten op het voorspellen van een nadelige immuunrespons van een patiënt, voorafgaand aan het ontvangen van een bepaalde behandeling. De evaluatie benadrukt een dringende behoefte aan de ontwikkeling en acceptatie van dergelijke geavanceerde niet-dierlijke benaderingen op dit gebied, om de weg vrij te maken voor breder gebruik van ATMP's in de kliniek.

Lees hier de publicatie

De Amerikaanse Food and Drug Administration (FDA) heeft onlangs de uitbreiding goedgekeurd van een door farmaceut Sanofi proefdiervrij ontwikkeld al bestaand medicijn. Dat medicijn mag nu ook in een klinische studie worden getest voor behandeling van een andere ziekte (de auto-immuunziekte CIDP). Deze goedkeuring is gebaseerd op basis van studies met alleen alternatieven. Dat is de eerste keer in de geschiedenis dat er geen aanvullende dierproeven zijn gevraagd door de FDA! 
Sanofi-Aventis gelooft in nieuwe methoden zonder dierproeven en heeft op FELASA 2022 haar doelstelling gepresenteerd. Het bedrijf wil in 2030 50% minder dieren voor onderzoek en tests gebruiken ten opzichte van 2020. Dit zowel bij Sanofi-zelf als door contractonderzoeksorganisaties en externe partners namens het bedrijf.

Lees over het goedgekeurde proefdiervrije medicijn in de Financial Times van 14 augustus jl.
Lees het Linkedin-bericht van chief veterinary officer maatschappelijk verantwoord ondernemen van Sanofi, Thierry Decelle

Hoe kunnen we de acceptatie van bestaande diervrije modellen stimuleren en zo daadwerkelijke implementatie versnellen voor gebruik bij veiligheidsbeoordeling? Op deze vraag zoeken drie brede consortia van onderzoekers en maatschappelijke partners antwoorden met financiering vanuit de Nationale Wetenschapsagenda. Diverse ministeries stelden bijna 2,9 miljoen euro beschikbaar voor dit onderzoek. Gehonoreerd zijn de aanvragen vanuit:
- de Wageningen Universiteit, waar celbiologen, toxicologen en interdisciplinaire sociale wetenschappers met relevante stakeholders verschillende in vitro-modellen in kaart brengen en naast waarden van samenleving, regelgevers en wetenschappers leggen. Zo willen ze traceren hoe in de toxicologie een doorbraak kan komen in het vertrouwen in, de validatie van en daarmee de acceptatie van diervrije data.
- de Radboud Universiteit, waar een consortium op drie niveaus in elkaar ingrijpende analyses gaat doen voor een transformatieve bestuursaanpak: (op microniveau) Analyse van het bewijs van de voorspellingskracht van diervrije modellen; (meso) Analyse van hoe beoordelaars diervrije modellen kunnen accepteren; en (macro ) Analyse van hoe het vertrouwen in diervrije veiligheidsbeoordeling kan worden vergroot.
- de Universiteit van Utrecht, waar wetenschappers, toezichthouders, vertegenwoordigers uit de samenleving, transitie- en andere relevante experts kijken welke drijfveren en belemmeringen een rol spelen in wetenschappelijke, wettelijke en maatschappelijke acceptatie van diervrije modellen voor bestudering van hormoon verstorende stoffen.
De drie consortia zoeken onderling ook samenwerking.

Zie voor meer informatie over deze projecten de site van NWO

Hoewel diermodellen veel worden gebruikt in de virologie, is er een toenemende vraag naar diervrij onderzoek. Deze studie herziet systematisch de vertaling van diermodellen naar mensen voor de gekarakteriseerde virale ziekte polio. Daarmee is er een goede referentie voor nieuwe in vitro modellen in de virologie. Uitkomsten zijn een hoog risico op bias in de opgenomen studies en een grote diversiteit aan diermodellen. Die diermodellen voor het bestuderen van polioviruspathogenese blijken voornamelijk discriminatiemodellen te zijn die zich richten op specifieke aspecten van de ziekte. Ze maken de complexe virusinfectie polio meer inzichtelijk.

Lees hier meer over deze studie

Nieuwsuur over proefdiervrij innoveren 17 juli jl.
Zondag 17 juli 2022 was er bij Nieuwsuur een item over alternatieven voor dierproeven met Henk Smid (voorzitter NCad), Saskia Aan (wetenschappelijk medewerker Stichting Proefdiervrij) en Jan Langermans (directeur BPRC). Henk Smid zei dat we blij mogen zijn dat het aantal dierproeven niet is gestegen gezien de toename van het biomedisch onderzoek in Nederland. Heeft hij daar een punt?
Kijk het item hier terug.


Animatie over proefdiervrij longziekte onderzoeken
Wetenschappers bootsen het menselijk longweefsel zo goed mogelijk na, om gezondheid en ziekte van de long te bestuderen, en de ontwikkeling en herstel na een verwonding van de long te begrijpen. Dat vereist geavanceerde kweekmodellen. Deze animatie toont de verscheidenheid aan modellen die het Leids Universitair Medisch Centrum gebruikt , zoals lucht-vloeistof-interface, long-op-chip en organoïden. Ze zijn het resultaat van een samenwerkingsproject van het Sophia Kinderziekenhuis/Erasmus MC, ondersteund door ZonMw en Proefdiervrij.
Bekijk de animatie op YouTube


Animatie over de Beyond Animal Testing Index
De BATI wil transparant, objectief en onafhankelijk laten zien wat onderzoeksorganisaties al doen op gebied van proefdiervrije innovatie. Hiermee krijgen organisaties en hun stakeholders inzichtelijk waar kansen liggen op gebied van o.a. governance, onderzoek en onderwijs. Begin dit jaar is het BATI rapport van de haalbaarheidsstudie in samenwerking met drie Nederlandse UMCs en twee Universiteiten aangeboden aan TPI/LNV. Meer weten over dit initiatief?
Bekijk de BATI-animatie


Eerste event van Young TPI op 16 september
Ben je 35 of jonger, of minder dan 8 jaar geleden afgestudeerd? Wil je samen met andere jonge onderzoekers de transitie naar dierproefvrije wetenschap versnellen? Wordt lid en schrijf je in voor het eerste event van dit geëngageerde jongeren netwerk. Praat mee met een panel van experts vanuit de wetenschap en de industrie en verken samen vervolg stappen op weg naar proefdiervrij onderzoek. De sessie en borrel vinden plaats in de Social Impact Factory te Utrecht op 16 september as.
Registreer je hier


Paneldiscussie met experts over de toekomst van onderzoek en testen in de Europese Unie en daarbuiten
Tijdens de 12^e editie van het 3Vs Webinar op 25 augustus 2022, georganiseerd door Dr. Kathrin Herrmann, vond een paneldiscussie van deskundigen plaats over de toekomst van de wetenschap in de EU en daarbuiten. In het panel hadden de volgende experts zitting: prof. dr. Thomas Hartung (Johns Hopkins Center for Alternatives to Animal Testing), dr. Gavin Maxwell (Unilever) en prof. Merel Ritskes-Hoitinga (Universiteit Utrecht). 
Bekijk hier het panel debat terug