Nieuwsbrief Transitie Proefdiervrije Innovatie nr. 11

Met Create2Solve, onderdeel van het programma ‘Meer Kennis Met Minder Dieren’, organiseert ZonMw vraag-gestuurd onderzoek. Twee projecten ontwikkelen in vijf jaar hun voorstellen tot een proefdiervrije innovatie. Als ze voldoen aan de aanvullende voorwaarden ontvangen ze daarvoor maximaal één miljoen euro.
Universiteit Utrecht en RIVM gaan samen met Vivaltes, Toxys in opdracht van Shell, Sabic en LyondellBasell in vitro celsystemen inzetten om de toxische dosis van een test stof vast te stellen. Deze bieden naar verwachting betrouwbaarder omstandigheden voor bijvoorbeeld vluchtige of instabiele stoffen.
Erasmus MC gaat samen met Core Life Analytics in opdracht van Charles River Laboratories en Danone Nutricia Research met behulp van iPSC-technologie een 3D-model bouwen met alle menselijke relevante hersenceltypen. Zo bootsen ze de complexe structuur na van de hersenen in vroege ontwikkeling, voor geautomatiseerde toepassingen in medicijnontwikkeling en onderzoek. Lees meer hierover op de website van ZonMw.

’Vlinders in je buik’ of ‘knopen in je maag’, deze uitdrukkingen suggereren al dat je maagdarmstelsel in verbinding staat met je hersenen. Om kosten van onderzoek te besparen en de mens beter na te bootsen startte een consortium op 1 april jl. met #gutvibrations. Ze ontwikkelen en valideren een gebruiksvriendelijke en bedrijfsmatig toepasbare darm-brein-as op een chip voor virologie en geneesmiddelenonderzoek. Het internationale consortium bestaat uit de Technische Universiteit van Denemarken, de Universiteit van Leuven, STEMCELL Technologies uit Engeland, het Koninklijk Instituut voor Technologie en BIOLAMINA AB uit Zweden, het Amsterdam UMC en UniQure Biopharma BV uit Nederland. Lees meer over deze gamechanger en vacatures in dit consortium. 

Avatar Zoo is vrijdag 23 april jl. uitgeroepen tot de winnaar van de eerste Proefdiervrij Venture Challenge en beloond met een geldprijs van €25.000,- om hun innovatie verder te kunnen ontwikkelen en hun startup verder op te bouwen. Kijk hier de uitreiking terug. Avatar Zoo heeft een businessplan ontwikkeld om virtual reality modellen voor anatomieonderwijs naar de markt te brengen. Deze kunnen in plaats van dieren ingezet worden voor anatomielessen en het oefenen van vaardigheden. De teams van GUTS BV en FirstBaseBIO die naast Avator Zoo twaalf weken deelnamen aan deze Proefdiervrij Venture Challenge, zijn in feite ook winnaar. Ook zij zijn uitgedaagd en ondersteund door deskundigen bij het maken van hun businessplan. Lees meer hierover en bekijk hun pitches. 

Avrotros had op Wereldproefdierendag 24 april jl. in Eén vandaag het item: Nederland Proefdiervrij in Coronatijd: kan dat? Daarin kwamen neurowetenschapper Judith Homberg van het Radboud UMC en Aldert Piersma hoogleraar reproductietoxicologie van het RIVM aan het woord. De eerste benadrukt het belang van dierproeven, de tweede ziet vooral kansen voor alternatieven.
Kijk hier het nieuwsitem terug.

Eind 2020 heeft de minister van LNV het NCad verzocht haar te adviseren over de effecten van COVID-19 op de transitie naar proefdiervrije innovatie. Uit een eerste verkenning van het landschap en de gebruikte onderzoeksmethoden blijkt dat, om snel een vaccin te maken, vooral gebruik is gemaakt van diermodellen. Aandachtspunt is de vraag of proefdiervrije methoden de preklinische fase kunnen verkorten en verbeteren. Lees hier het  rapport. Op 15 april jl. vertelde Christine Mummery in een webinar van de KNAW Innovatie versneld door coronacrisis  hoe Covid-19-onderzoek ontwikkelingen in haar vakgebied beïnvloedt. Zij concludeert dat het effect van virusremmers en bijwerking van medicijnen goed kunnen worden bestudeerd in miniorganen.

Een groot consortium gaat onder leiding van onderzoekers van de Universiteit Utrecht, de Hogeschool Utrecht en het RIVM bouwen aan de virtuele mens in het project Virtual Human Platform for safety assessment (VHP4safety). Op termijn kan daarmee veiligheid van stoffen voor de mens, en zelfs voor het individu, worden beoordeeld zonder gegevens uit proefdieronderzoeken. De virtuele mens is een computermodel dat wordt gevuld met klinische gegevens en data uit biomonitoring, genetica etc. Het is vooral van belang dat overheid, industrie en maatschappij aan de hand van concrete cases ervaringen op doen en vertrouwen krijgen in dit model. Van 16 tot en met 18 juni vindt een driedaagse kick off plaats voor het consortium met workshops en trainingen. Op 1 juni om 15.00u start de bouw aan het Virtual Human Platform, dat bijna €10 miljoen euro krijgt uit de Nationale Wetenschapsagenda. Lees meer op de website over dit project en geef je op voor het start event.

Schadelijke effecten van stoffen na langdurige blootstelling, in bijvoorbeeld de lever, de nieren en het ontwikkelende brein van mensen, kunnen niet goed worden nagebootst met proefdieronderzoek. In lijn met het recent gehonoreerde NWA project Virtual Human Platform for Safety Assessment (VHP4Safety) wordt nu ook op Europees niveau een project gestart genaamd ONTOX. In dit project onder leiding van de Vrije Universiteit Brussel gaan onderzoekers uit verschillende groepen in Nederland, waar onder het lectoraat Innovative Testing in Life Sciences & Chemistry (Hogeschool Utrecht), het Institute for Risk Assessment Sciences (Universiteit Utrecht) en het RIVM, met een groot internationaal team van onderzoekers, methoden ontwikkelen om met behulp van kunstmatige intelligentie (AI) toxische effecten van chemicaliën in de mens te kunnen voorspellen. Ze gaan over chemische stoffen informatie verzamelen zoals effecten en gevoeligheden in de mens, en genereren zoals effecten op cellen. Op basis van die input kunnen ze met behulp van AI patronen herkennen en voorspellingen doen.  
Lees meer hierover op de website van ONTOX en op de website van HU. 

De Universiteit Utrecht organiseert op 8 juni 2021 een online debat. Onderzoekers, politici, artsen, farmaceuten, dierenbeschermers, ambtenaren en studenten spreken elkaar over de toekomst van dierproeven. Het gebruik van dierproeven levert een belangrijke bijdrage aan de vooruitgang in de geneeskunde en wetenschap in het algemeen, maar mensen plaatsen de afgelopen jaren steeds meer vraagtekens bij proefdieronderzoek. Hoe kunnen de Europese Unie en Nederlandse overheid voorloper worden met proefdiervrije innovaties? Wat zijn de kansen en uitdagingen voor de wetenschap? Hoe versnellen we de transitie? En wat betekent dit voor onderzoek naar betere behandelingen voor dieren? U kunt gratis mee discussiëren of luisteren. Vooraf aanmelden is verplicht. Meer informatie over het debat, de sprekers en mogelijkheid tot aanmelden staat op de website van de UU. Er zijn nog meer activiteiten in Utrecht. Universiteit Utrecht en het UMC organiseren samen met Pint of Science op 19 mei een debat voor jongvolwassenen over een mogelijke medische wetenschap zonder dierproeven. De gezamenlijke Instantie voor Dierenwelzijn Utrecht publiceerde onlangs een uitlegvideo over dierproeven.
TPI Utrecht ontwikkelde (met een duwtje in de rug van Helpathon #3) de mastercursus Better Science with Less Animal Experimentation. Om de kwaliteit van bestaande dierproeven te blijven verbeteren riep men bovendien een cursus in het leven voor een uitstekende proefopzet My Animal Research – Experimental Design.